De bevestigden der aarde: meerderheidsburgerschap in de geschiedenis van Nederland

Omschrijving

Elk nadeel heeft een voordeel. Dat credo moeten we naar mijn idee ook in gedachten houden bij de zoektocht naar meer rechtvaardige humane verhoudingen. Racisme en ongelijkwaardig burgerschap worden vaak geassocieerd met uitsluiting, verworpenheid, onderworpenheid en slachtofferschap. De nadelen van de geracialiseerde blik zijn door kritische geesten op alle continenten belicht, tijdens de dieptepunten van kolonialisme en in de 'colonial afterlife'. Die belangrijke kritische arbeid maakt en maakte een geïnformeerde strijd tegen uitsluiting mogelijk. Historische voorbeelden hiervan zijn de civil rights movement, de anti-apartheidsbeweging, de dekolonisatiestrijd, het antifascisme en natuurlijk ook de Nederlandse anti-zwarte piet beweging. Helaas heeft de kennis van en strijd tegen de nadelen van een geracialiseerde blik nog onvoldoende maatschappelijk effect teweeg gebracht. Uitsluiting op basis etniciteit, religie en 'ras' komen nog steeds voor, in Nederland maar ook in andere zelfverklaarde liberale democratieën. Politici hebben vandaag de dag nog steeds weinig animo voor de bestrijding van uitsluiting. Om nog maar te zwijgen over de voordelen van insluiting: geprivilegieerdheid is in Nederland nog steeds afwezig in debatten over ongelijkheid. Een politieke agenda die meer rechtvaardige verhoudingen nastreeft zal zich zowel moeten richten op de benadeelden als op de begunstigden van een geracialiseerde blik. Een vitale en inclusieve democratie vraagt om een kritisch bewustzijn van geprivilegieerdheid en de effecten daarvan, ook al garandeert een dergelijk bewustzijn niet het paradijs op aarde.