DENK-beren op de weg naar V-gezag

Omschrijving

Mogelijkheid van vooruitgang - Het is voorbarig en bijna onzinnig te geloven dat de vooruitgang noodzakelijk moet plaatshebben, maar wie zou kunnen ontkennen dat hij mogelijk is?
- Friedrich Nietzsche (1)

In twee eerdere afleveringen beschreef ik het straatgezag van de (Amsterdamse) politie als een voorbeeld van een moderne, communicatieve gezagsuitoefening.2 Ertegenover hoort eigenlijk een even eigentijdse vorm van gezagstoekenning te staan door de burgers, zo betoogde ik. Want gezag, ofwel toegekende macht, bestaat dankzij twee actieve partijen. Maar waar dit gezag bij de politie nog wel degelijk blijkt te functioneren, lijkt er in andere arena's en bij andere beroepsgroepen werkend voor de publieke zaak sprake van een acuut gezagstekort. Autoriteit als idee is zo besmet geraakt en de burger heeft zich zo lang als klant kunnen gedragen, dat het idee van aanvaarden, laat staan van een vrijwillig toekennen, van (een bepaalde mate van) gezag ver uit beeld is geraakt. Er bestaat tegenwoordig een angst voor gezag bij de uitoefenaars en afkeer ervan bij de toekenners. Met als slechtste gevolg de toegenomen kans voor het recht van de sterkste om zich te laten gelden, met name in de openbare ruimte waar het weinig in de weg gelegd krijgt.