Werken aan zorg vanuit waarden

Omschrijving

In 2014 treed ik toe tot de WMO-adviesraad van de gemeente IJsselstein, met als aandachtsgebied jeugd. De rol van de WMO-adviesraad is het college gevraagd en ongevraagd te adviseren over de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de Jeugdwet en de Participatiewet. De voorbereidingen betreffende deze drie decentralisaties zijn reeds in volle gang. Alhoewel mijn primaire interesse jeugd is, kijk ik al snel naar het veranderproces als geheel. Dit mede door mijn achtergrond als veranderkundige en door de parallellen die ik zie tussen hoe de gemeente IJsselstein de verandering benadert en wat ik schrijf in mijn boek Aandacht in interactie - de spanning tussen organiseren en laten ontstaan (van Paassen, 2014). Gemeentes staan voor de uitdaging om een vorm van organiseren te vinden waarin zowel aandacht is voor zorg met een menselijk gezicht als voor efficiëntere processen, door betere samenwerking, minder bureaucratie en minder kosten. Per 1 januari 2015 worden gemeentes verantwoordelijk voor taken, waar zij nog niet eerder ervaring mee hebben opgedaan. De voorbereidingstijd is kort, belangrijke cliëntgegevens en budgetten komen pas in een zeer laat stadium door. Kortom een omvangrijk en complex veranderproces waar veel onduidelijkheid, onzekerheid en druk mee gepaard gaat. De veranderbenadering die IJsselstein kiest is 'al werkende weg het wiel uitvinden'
Geen blauwdruk, controle en beheersing, maar een met elkaar op weg gaan, zien wat werkt en wat niet werkt en waar nodig bijsturen. Het spanningsveld hanteren tussen sturen en laten ontstaan. Een benadering die erkent dat dingen niet precies voorspelbaar zijn en dat we ruimte nodig hebben om binnen de realiteit die zich aandient te kunnen doen wat nodig is. Het is een weg, die een potentie heeft, maar ook onzeker is. Als je processen voor een deel oningevuld wil laten, waarop stuur je dan en vanuit welke waarden stuur je? In Aandacht in interactie onderstreep ik het belang van een visie, verankerd in dieper liggende waarden, om te voorkomen dat in onze drang naar efficiency de mens in het badwater verdrinkt. Als een organisatie waar-de-gedreven stuurt komt dat tot uitdrukking in de relaties tussen leiding en uitvoering, tussen samenwerkingspartners en tussen uitvoerende professionals en cliënten. En juist in deze relaties, in deze ontmoetingen kan het menselijk gezicht te voorschijn komen.