Andersheid als spanningsvolle verhouding

Omschrijving

Sinds 2010 ben ik betrokken bij een mix van etnografisch, narratief en fenomenologisch onderzoek, voornamelijk gericht op complexe zorgpraktijken rondom mensen met een ernstige verstandelijke beperking. In deze samenwerkingsprojecten proberen we – in alle bescheidenheid – meer ruimte te creëren voor interpersoonlijke uitwisseling en verbondenheid, om zo de levenskwaliteit van alle betrokkenen te verhogen. We besteden altijd veel tijd op microniveau, omdat dit ons helpt een rijke, gelaagde kijk te krijgen op de geleefde ervaring en op wat er op het spel staat voor iedereen die betrokken is. Door dit te doen proberen we inzichten en lessen te destilleren voor de voortdurende dialoog tussen belanghebbenden uit beleid, praktijk en onderzoek – uitgaande van de leefwerelden van mensen die vaak het minst gehoord en erkend worden. De afgelopen 14 jaar hebben we verschillende ontwerpen en strategieën ontwikkeld en toegepast, die ik graag vat onder de noemer ‘experimenteel-relationele ontmoetingsruimte’ (Bos & Abma 2021).
In deze tekst deel ik enkele van de belangrijkste lessen die ik onderweg heb geleerd. Eerst zal ik reflecteren op een paar opvallende voorbeelden uit mijn promotieonderzoek naar ontmoetingen tussen mensen met en mensen zonder ernstige verstandelijke beperking in omgekeerde-integratiesettingen. Ik doe dit voornamelijk om te illustreren hoe ik me bewust werd van de noodzaak van een meer ontvankelijke, responsieve, reflectieve en avontuurlijke benadering van interacties met mensen met een ernstige verstandelijke beperking, en waarom ik vastbesloten werd om daaraan bij te dragen in mijn onderzoek.
Vervolgens zal ik uitleggen wat ik bedoel met ‘experimenteel-relationele ontmoetingsruimte’ en hoe de onderliggende waarden inspiratie kunnen bieden voor het dagelijks leven in zorg- en onderzoekspraktijken. Ten slotte zal ik kort enkele inzichten uit recente projecten delen om het veelbelovende potentieel van een expliciete betrokkenheid bij experimenteel-relationele ontmoetingsruimtes te illustreren.