De strijd om het Europese ideaal - Jürgen Habermas en de historische bestemming van Europa

Omschrijving

Inleiding

Met het werk van Jürgen Habermas kwam een van de belangrijkste stromingen van de actuele filosofie, de sociaalkritische School van Frankfurt, in een nieuwe fase van haar geschiedenis terecht. Habermas ontwikkelde in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw een nieuwe kritische theorie die een alternatief kon bieden voor de marxistische basis waarop de school stoelde en die tegelijkertijd belangrijke inzichten van Walter Benjamin, Theodor Adorno, Max Horkheimer en andere denkers van de School van Frankfurt in zich kon opnemen. Het resulteerde in Habermas' monumentale werk Theorie des kommunikativen Handelns dat begin jaren tachtig werd gepubliceerd en waarvan er in het Nederlands een samenvatting is verschenen van de hand van Harry Kunneman. Het denken van Habermas heeft zich sinds het verschijnen van dit werk sterk ontwikkeld, maar is nooit afgeweken van de ingeslagen weg. Habermas heeft in de afgelopen dertig jaar zijn theorie steeds verder verdiept. Eerst ontstond, kort na zijn monumentale werk, zijn ethische theorie in Moralbewusstsein und kommunikatives Handeln; later in de jaren negentig ontwikkelde hij een rechtstheorie die haar neerslag kreeg in Faktizitat und Geltung. Na dit werk over rechtsfilosofie is Habermas' denken zich steeds meer gaan richten op het 'intellectueel kritisch begeleiden' van actuele historische en sociale ontwikkelingen. Twee thema's springen in het oog: de globalisering en de toekomst van Europa.