De vrolijke wetenschap

Omschrijving

Ik vond het gepast om bij mijn afscheid terug te grijpen op Nietzsche, de filosoof die alles onderuit haalde waar ik als theologiestudent ooit zo in geloofde: godsdienst, moraal en wetenschap. Nietzsche's vrolijke wetenschap ziet geloof en wetenschap als pogingen om zekerheid te bieden waar geen zekerheid is. Zijn vrolijke wetenschap staat kritisch tegenover de drang om alles te ordenen, alles te verklaren, alles te bewijzen. De vrolijke wetenschap erkent het lijden, de kwetsbaarheid, het chaotische en onvoorspelbare. Een beetje Nietzsche kan geen kwaad.

Mijn vrolijke wetenschap is er niet op uit om onzekerheid te reduceren maar om deze te erkennen. De wetenschappelijk neiging om complexiteit te bedwingen door eenduidige analyses, modellen en bewijzen is in het sociale domein een droevige wetenschap. In sociale complexiteit ontbreken eenduidigheden en simpele keuzes en kapt de mens zijn eigen pad. We moeten afscheid nemen van het denken in scherpe tegenstellingen, in hel of hemel, goed of kwaad, leefwereld of systeemwereld. We zijn bezig de stap te maken van dualistisch en dialectisch denken naar denken in termen van complexiteit en permanente onzekerheid.