Gott und die Welt

Omschrijving

Ik houd eigenlijk helemaal niet van werk. Althans, niet op het eerste gezicht. Bij het woord werk denk ik aan activiteiten die mensen doen omdat ze er geld voor krijgen, en die ze anders niet zouden doen. Werk is wat moet, wat gedaan moet worden. De vervelende klusjes die nodig zijn in het leven, maar geen doel zijn op zichzelf. Het in mijn jeugd meegekregen motto ‘je leeft niet om te kunnen werken, maar je werkt om te kunnen leven’, zit er bij mij diep in. Werk is datgene dat zinnige, spontane en aangename activiteiten verandert in gereguleerde, uniforme, geestdodende handelingen, en deze invoegt en ondergeschikt maakt aan de geldeconomie, zo niet het kapitalistische systeem. U zult wel denken, met zo een houding kom je nergens, dat is slechts puberale, onverantwoorde praat, en dat is misschien ook wel zo. Maar het was en is wel mijn ruwe basishouding sinds de middelbare school.

Ik was een nieuwsgierig en leergierig kind, dat zich lang kon engageren met zinnige, spontane en aangename activiteiten, zonder me er zorgen over te hoeven maken of deze een geldwaarde of andere waarden opleverden. Mijn studiekeuzes waren daar naar: eerst psychologie, daarna taalwetenschap, en nog weer later filosofie. Ook tijdens en na mijn studietijd hoefde ik me niet te bekommeren om geldwaarden, noch expliciet om andere waarden. De meeste dingen van werkelijke waarde waren in die tijd niet alleen weerloos, maar ook gratis, of in ieder geval voor mijn portemonnee in die jaren heel goedkoop: de zon, de regen, de natuur, de mensen. Mij werd weliswaar regelmatig voorgehouden, ‘van de lucht kan je niet leven’, maar gelukkig leidden de activiteiten die ik nastreefde, in het kader van mijn studie taalwetenschap, en daarna, ook als bijna vanzelf naar een belegde boterham. De verzorgingsstaat was goed voor mij, de mensen zorgden voor elkaar, voor scholing en cultuur, en de jaren van de doorwerking van het neo-liberalisme op alle terreinen van het leven waren nog maar net begonnen. De ideologische veren van humanisme en socialisme stonden alom nog recht overeind.