Hoe entropie ons aanzet tot ontgroeien

Omschrijving

Een vraatzuchtig beest verorbert om de 20 maanden een hele Mount Everest aan grondstoffen en verhoogt zijn stofwisseling dusdanig dat het over 20 jaar slechts 10 maanden nodig heeft om de berg weg te werken.1 Terwijl het beest zijn buik vult, put het zijn omgeving uit en belast het deze met afval, waardoor natuurlijke systemen die verantwoordelijk zijn voor het regenereren van grondstoffen en het absorberen van afvalstoffen ontwricht raken. Het beest vernietigt zijn eigen habitat. Ik heb het natuurlijk over het kapitalisme op wereldschaal.

Dit systeem vereist dat er voortdurend kapitaal wordt geaccumuleerd en wankelt zodra het proces wordt belemmerd. De reactie op de ecologische crisis is doorgaans niet om de economische groei af te zwakken, maar om te vertrouwen op efficiëntie, circulariteit, dematerialisatie, de-carbonisatie en andere winstmakende groene innovaties binnen het kapitalisme. In dit stuk betoog ik dat deze hoop vals is, omdat entropie altijd op de loer ligt. Entropie is een natuurkundige maatstaf voor wanorde, en dat zien we overal om ons heen toenemen: alles vergaat, rot, desintegreert en raakt in wanorde. Tegelijkertijd brengt de biosfeer ook orde aan door middel van fotosynthese, ecologische successie of celregeneratie in organismen. Dit vertraagt en verlaagt de entropie.

In dit artikel demonstreer ik hoe het kapitalistische systeem deze balans verstoort en de entropie alsmaar sneller doet toenemen. Dit heeft tot gevolg dat natuurlijke entropie-verlagende processen overweldigd worden. Vervolgens maak ik duidelijk waarom circulaire en andere groene economieën gevangen zitten in vruchteloze pogingen om groei los te koppelen van zijn negatieve ecologische gevolgen. We moeten ons openstellen voor het idee van een economie die niet per se hoeft te groeien. Ik pleit daarom voor het radicale alternatief van degrowth of ontgroeien.