Hoe zinnig is het meten van zingeving?

Omschrijving

Op 10 oktober 2023 had de ZonMw-programmacommissie ‘Zingeving en Geestelijke verzorging’ op verzoek van het ministerie van VWS een debat georganiseerd over de vraag: het meten van effecten van geestelijke verzorging en aandacht voor zingeving – is dit zinvol? In het programmablad stond dat het debat ging over het nut, de noodzaak en de haalbaarheid van het meetbaar maken van aandacht voor zingeving en geestelijke verzorging. Het Zon- Mw-verslag kreeg kortweg als titel: hoe zinnig is het meten van zingeving? Je leest daarin ook hoe de dagvoorzitter de kwestie had beschreven: of, en zo ja, hoe er met behulp van onderzoek kan worden aangetoond dat aandacht voor zingeving en het bieden van geestelijke verzorging waardevol is. Ik neem die laatste formulering als uitgangspunt voor deze tekst.

Er stonden 2 ½ uur voor het debat. Er waren zes sprekers met ieder een kwartier. Hierdoor bleef er voor het eigenlijke debat relatief weinig tijd over. Toen mij als deelnemer kort daarna de mogelijkheid werd geboden alsnog schriftelijk te reageren, ben ik daar dan ook direct op ingegaan. Ik schreef een notitie die later aan de basis is komen te liggen van dit artikel.

Ik schrijf dit artikel vanuit mijn positie als geestelijk verzorger (voortaan afgekort tot gv’er) met een zending van het Humanistisch Verbond en als zorgethica. Tijdens het schrijven heb ik een hele ontwikkeling in mijn denken doorgemaakt. Doordat ik de standpunten van de sprekers nog eens goed bestudeerde, kwam ik erachter dat die genuanceerder waren dan hoe ik het had beleefd tijdens het debat. Het bleek althans wel mee te vallen met het enthousiasme voor effectmetingen, een idee waar ik zelf allerlei bedenkingen bij heb. Niettemin bleef ik een zeer ongemakkelijk gevoel houden. Het heeft me veel hoofdbrekens gekost om de vinger op de zere plek te leggen. Volgens mij was dat zo lastig doordat mijn ongemak wringt met het heersende discours over geestelijke verzorging en zingeving. Het ‘zingevingsdiscours’, zoals ik dat noem, is inmiddels zo algemeen geaccepteerd en lijkt zo vanzelfsprekend dat ook ik er alleen maar tegenin kan denken wanneer ik goed voeling blijf houden met wat feitelijke zorgpraktijken, ook die van mezelf, mij laten zien.