De Black Lives Matter-beweging (BLM) stond het afgelopen jaar volop in de aandacht. BLM is een wereldwijde beweging die in 2013 in de Verenigde Staten ontstond, nadat de jonge zwarte Amerikaan Trayvon Martin was doodgeschoten door de politie. Na de moord op George Floyd in 2020 intensiveerde het protest tegen politiegeweld en het institutioneel racisme dat daaraan ten grondslag ligt. Al vlug verspreidden de protesten zich over een groot deel van de wereld. Ook in Nederland ontstond een BLM-netwerk, voortbouwend op de antizwartepiet-acties van de afgelopen jaren. In een flink aantal steden organiseerden uiteenlopende lokale allianties protestbijeenkomsten tegen racisme en andere vormen van discriminatie. Het aantal jongeren dat hun stem over dit onderwerp laat horen is opvallend groot.
Ook in het hoger onderwijs klinkt de roep om aandacht voor racisme. ‘Waarom is mijn curriculum wit?’, vroegen studenten zich in 2018 af, tijdens protesten op verschillende universiteiten in het Verenigd Koninkrijk. Zij bouwden voort op de internationale ‘Rhodes Must Fall beweging die eerder ontstond op de Universiteit van Kaapstad in Zuid Afrika. Ook deze beweging, die strijdt voor de dekolonisatie van onderwijs, heeft zich wereldwijd snel verspreid. Onder invloed van toenemende maatschappelijke druk zien ook steeds meer universiteiten in Nederland dat het belangrijk is om aandacht te schenken aan de gevolgen van koloniale overheersing, aanhoudend racisme en andere vormen van discriminatie. ‘Diversiteit en Inclusie’ staat daarom steeds nadrukkelijker op de agenda in het hoger onderwijs.
In 2020 lanceerde het Ministerie van OCW een ‘Nationaal actieplan voor meer diversiteit en inclusie in het hoger onderwijs en -onderzoek’1. Zij schrijven: ‘…door randvoorwaarden te scheppen waarin mensen vanuit verschillende achtergronden en met onderscheidende perspectieven willen én kunnen bijdragen, kan ons onderzoek en onderwijs de internationale toppositie behouden en bijdragen aan mondiale uitdagingen zoals klimaatverandering, duurzame ontwikkeling en het welzijn van de bevolking’.