Indoctrineren of inspireren? - Dilemma's in de opleiding tot psychiater

Omschrijving

Voor artsen die psychiater willen worden is de opleiding tot in de puntjes geregeld. Ambachtelijke en ethische inzichten, kennis, vaardigheden, samenwerking met verpleegkundigen en alle andere in de GGZ werkzame disciplines worden in de stages onder zorgvuldige begeleiding geleerd. Men moet leren om te gaan met alle mogelijke gevoelens die in het contact met patiënten kunnen ontstaan en hoe de aios (arts in opleiding tot specialist) eigen grenzen kan herkennen en bewaken. De aios moet leren een therapeutisch contact op te bouwen en diagnostiek te beoefenen door praktijkervaring op te doen. Er is een uitvoerig opleidingsreglement (de versie uit 2009 telt 149 bladzijden!) waarin omschreven is waaraan de opleiding moet voldoen, welke stages moeten worden doorlopen, welke cursussen gevolgd moeten zijn en hoe de aio getoetst en beoordeeld moet worden. In de opleidingseisen klinkt in de loop der jaren een steeds dwingender indoctrinatie door. De eisen worden steeds gedetailleerder uitgewerkt met als doel dat psychiaters zoveel mogelijk hetzelfde weten en kunnen. Die trend is begrijpelijk vanuit de gedachte dat het een zwakte is van de psychiatrie dat de beroepsuitoefening zo verscheiden is en dat de psychiatrie zich kenmerkt door verschillen in overtuiging van de beoefenaars ervan. Richtlijnen, protocollen, zorgpaden en wat dies meer zij schrijven voor wat zowel beginners als gevorderden moeten doen in allerlei situaties. In de opleiding werden landelijk uitgevoerde kennistoetsen geïnstitutionaliseerd, waardoor de nadruk nog veel sterker ging liggen op een gemeenschappelijk kennispakket. Men moet de richtlijnen goed kennen om te slagen voor de toets.