Noodzaak van vrije ruimte in gesloten setting

Omschrijving

In de complexe forensische behandelsetting zijn (juridische) veroordelingen, vrijheidsbeperkingen en veiligheidsvoorwaarden een gegeven in elk startend contact. Contact is niet iets dat vanzelfsprekend open tot stand komt tussen patiënt en behandelaar. een patiënt heeft bij binnenkomst geruime tijd in detentie achter de rug. De detentie heeft invloed op de patiënt bij opname in de behandeling. Er is soms sprake van een onverschilligheid qua houding die voortkomt uit het verblijf in de detentie (Beyens et al., 2014). De meeste patiënten worden niet echt voorbereid vanuit de detentie op behandeling. Het is bij deze nieuwe start steeds zoeken naar het perspectief van een niet veroordelend contact vanuit interesse en nieuwsgierigheid dat als basis voor behandeling kan dienen. In dit artikel zoeken wij (geestelijk humanistisch verzorger en beeldend therapeut, werkend in een forensisch psychiatrisch centrum) naar de zo noodzakelijke (vrije) ruimte om ons werk te kunnen doen. Deze ruimte noemen wij ‘vrije ruimte’. De dagelijkse werkplek biedt niet vanzelfsprekend de
ruimte om stil te staan bij het vinden van die vrije ruimte. Er zijn bewuste en onbewuste normen die verhinderen deze ruimte vrij te benutten. Zonder inspanning lijkt deze ruimte steeds weer ‘dicht te slibben’, en kost het moeite en investeren deze steeds weer te openen.
Hoe creëer je in de weerbarstigheid van een forensisch psychiatrische kliniek steeds weer vrije ruimte voor (behandel)contact? Dat is de vraag die we onszelf stelden. Om die te beantwoorden hebben we onszelf de ruimte gegeven om aan de hand van beelden vrij te associëren over het begrip ‘vrije ruimte’ en onze beleving daarbij. Vervolgens hebben we de gevonden beelden en associaties weer naast de dagelijkse werkpraktijk gelegd en daar enkele conclusies uit getrokken. We hopen dat deze verkenning professionals en beginnende professionals in een forensische setting kan helpen in het creëren van ruimte voor (behandel)contact met patiënten en dat het hen helpt bevlogenheid en mentale fitheid te (be)houden in hun werk.