Over het recht op zelfbeschikking. Het individu versus het collectief

Omschrijving

Met kernbegrippen als authenticiteit en verantwoordelijkheid is het existentialisme uit de jaren vijftig haar toepasselijkheid nog lang niet verloren, zo meent Ruud Welten, filosoof en schrijver van boeken over Sartre, Camus en Merleau-Ponty. Over het boegbeeld van het existentialisme, Jean-Paul Sartre, en wat die nu nog voor ons kan betekenen, zegt Welten: 'Sartre gaat ervan uit dat het bewustzijn handelen is, een handelen in de wereld. Je kunt niet ergens diep in jezelf keren en ontdekken wie je bent, dat kun je alleen ontdekken door om te gaan met andere mensen. Dat is ook heel interessant als je authenticiteit via Sartre bekijkt'. Voor Welten is het begrip authenticiteit heel belangrijk, maar dat geldt niet voor hem alleen: 'Ik werk heel veel met mensen uit de overheid, topbankiers of ex-topbankiers. Die komen met existentiële vragen. Ik vind dat heel erg boeiend. En je merkt dat authenticiteit een begrip is dat meer aandacht krijgt'. Inderdaad, wat betekent het om authentiek te zijn en waarom zouden we dat überhaupt willen? Welten heeft daar wel een antwoord op: 'Over het algemeen interpreteert men dit begrip volgens twee uitersten. Of het betekent dat je goed naar jezelf moet kijken, een inkeer dus en dan is het heel belangrijk en bestaat het wel. Of men beschouwt het als volslagen betekenisloos. Met Sartre kun je zeggen dat beide interpretaties ontoereikend zijn om te begrijpen wat het nu daadwerkelijk is. Je kunt je niet verankeren in het zelf. Dat kan wel moreel, in de trouw aan jezelf'. Met andere woorden: het draait om interactie. In die omgang met de ander kun je jezelf uitdrukken. Dat laatste is niet zo vrijblijvend als het lijkt, aldus Welten: 'dat betekent wel dat je zelf verantwoordelijk bent voor die interactie met de wereld. En die verantwoordelijkheid is je authenticiteit'.