Praktische wijsheid is onmisbaar in professionele praktijken

Omschrijving

Mijn proefschrift1 is het verslag van een onderzoek naar de rol van praktische wijsheid in het dagelijks werk binnen medische praktijken in een algemeen ziekenhuis. Een van de uitkomsten van dit onderzoek is dat praktische wijsheid onmisbaar is om het goede te kunnen doen in die medische praktijken; een andere dat dit ‘doen wat goed is’ de essentie is van medische professionaliteit. Het onderzoek past in het nog jonge, zo’n twintig jaar oude, perspectief van normatieve professionaliteit en normatieve professionalisering, dat is ontwikkeld aan de Universiteit voor Humanistiek met Harry Kunneman als belangrijkste protagonist.2

De bovengenoemde uitkomsten zouden ook wel eens kunnen gelden voor andersoortige professionele praktijken: sociale, educatieve, juridische, management- en bestuurspraktijken en wel vanwege de vele overeenkomsten die er zijn tussen de genoemde domeinen. Enkele opvallende overeenkomende kenmerken van laat-moderne professionele praktijken zijn: de complexiteit, de instrumentalisering, technologisering en systemisering van het werk, de snelle veranderingen, de toenemende regelgeving en bureaucratie, toenemende specialisering en daarmee samenhangende verkokering, de roep om transparantie en externe verantwoording. Vanuit de hulpvragers gezien is een overeenkomst dat zij in de genoemde domeinen steeds minder te maken hebben met solistisch werkende, autonome professionals, maar steeds meer met clusters van professionals die of krakkemikkig of soepel met elkaar samenwerken, informatie delen en verantwoordelijkheid dragen. Die clusters staan bovendien onder invloed van de respectievelijke beroepsverenigingen, van de organisaties waarbinnen zij werken, van overheden en toetsende instanties elk met hun eigen regelgeving, van het publiek en de media. Al die instanties bemoeien zich met het dagelijks werk zonder dat zij de last dragen van het kennis hebben van en verantwoordelijkheid dragen voor individuen in hun specifieke context. Daardoor voelen professionals zich vaak verkeerd beoordeeld en klem gezet.