Psychiatrie en narrativiteit

Omschrijving

Het mag opmerkelijk heten dat de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) in twee profielschetsen psychiater (1996 en 2005) duidelijk heeft willen maken dat de psychiater een medisch specialist is. Want twee profielschetsen met dezelfde boodschap is vreemd. Eigenlijk is zo'n profielschets überhaupt merkwaardig. De beroepsgroepen van internisten en neurologen zouden nooit op een dergelijk idee komen. Er is blijkbaar iets mis met de zelfdefiniëring van de psychiater en met diens beeldvorming in de gezondheidszorg en de politiek. Dat psychiaters wellicht bevreesd zijn voor een soft imago als 'praatspecialisme' zou geconcludeerd kunnen worden uit het concept van de tweede profielschets waarin de psychiater wordt gedefinieerd als 'hersenspecialist'. Dat voorstel heeft het uiteindelijk niet gehaald maar het geeft aan dat veel psychiaters hun vak graag als 'hard' willen zien, even solide als de andere medische specialismen. Ogenschijnlijk in tegenspraak hiermee wil ik in dit essay betogen dat de psychiatrische diagnostiek en behandeling een narratieve structuur hebben, dat wil zeggen bepaald worden door taal, interpretatie en waardenkwesties. In deze ideaaltypische benaderingswijze blijft de psychiatrie als een medisch specialisme overigens herkenbaar. Wel zal duidelijk worden dat de narratieve structuur haar meer beschouwelijk maakt. Zeker niet 'softer' maar wel geloofwaardiger.