Rouw als deur naar verbinding

Omschrijving

‘Ik heb eigenlijk niets met natuur.’ De studente stond met haar zwarte lakschoentjes half in de modder en trok een vies gezicht. ‘Hoe bedoel je?,’ antwoordde ik met bedenkelijke frons. ‘Nou gewoon, ik heb er niets mee.’ Er viel een korte stilte. We keken uit over een grasland omringd door bos. Boven ons hing een grauw wolkendek. De zon probeerde zich er doorheen te persen, maar het wilde maar niet lukken.

Mijn plan was om studenten meer in contact met de natuur te brengen, ecologisch te leren denken. Een boerderij, aan de rand van Nijmegen, waar met de natuur wordt samengewerkt in plaats van ertegen, leek mij een uitstekend beginpunt. Maar haar onverbloemde ontboezeming, een die gepaard leek te gaan met een ogenschijnlijk gebrek aan schaamte, bracht mij aan het wankelen. Meende zij dit echt? Had ze werkelijk geen interesse in wat waar ze zelf uit voortkomt? Of was dit een individuele uiting van een bredere cultuur van natuurvervreemding?

Die laatste gedachte bleef de weken daarna bij mij hangen. Haar opmerking stond immers niet op zichzelf, er waren meerdere studenten die een soortgelijk sentiment – zei het in lichtere, subtielere vorm – uitten. Natuur is voor veel van mijn verstedelijkte studenten iets wat je af en toe bezoekt, wat op afstand staat, waar je heen gaat maar niet in woont, wat buiten jezelf staat. Ergens diep van binnen weten ze wel dat dit een vreemde gedachtegang is, maar dat maakt het niet tot een minder reële, geleefde ervaring.

De studente in kwestie deed mij ook denken aan mijn jongere zelf; ik had rond die leeftijd ook weinig met natuur. Ik was een ‘cultuurmens’, hield van kunst, muziek en sport. Menselijk gedoe, dus. De natuur bezocht ik wel, maar dat was veelal oppervlakkig van aard. Ik zag het als een prettig decor, een omgeving waar ik doorheen kon lopen of fietsen, zonder al te veel oog te hebben voor de verschillende kleuren en geuren. In feite was ik natuurblind.