‘Toekomstspijt, dat is wat ik voel’, - een fenomenologische analyse van de laatste levensfase

Omschrijving

In dit artikel staat de vraag centraal naar de (geleefde) ervaring van mensen die zich bewust zijn van het naderende levenseinde. Na de inleiding en een korte bespreking van literatuur rondom dit thema, komen in de resultaten, de bevindingen van het onderzoek naar voren. In de conclusie worden deze bevindingen tegen het licht gehouden van de bestudeerde literatuur. De vraag welke praktische implicaties dit heeft op de zorg is hieruit herleidbaar en komt hier eveneens aan de orde.


Inleiding

De aandacht voor met name de medische verbeteringen is in de (palliatieve) zorgverlening groot. Tegelijk zien we - mogelijk mede als gevolg van de effecten van doorbehandelen-dat het oog hebben voor 'heel de mens' aandacht behoeft. Het gaat dan aandacht voor de morele vraag 'wat is goed sterven' binnen de (zorgethische) literatuur, binnen palliatieve netwerken èn binnen politiek en samenleving. Kennis over de laatste levensfase is aanwezig, maar meer vanuit het perspectief van zorgverlening, van 'omstanders' dan vanuit het perspectief van degene die het leven gaat verlaten. Reden om juist hiernaar onderzoek te doen. Goede zorg van zorgverleners, maar ook van naasten, ontstaat of kan ontstaan als er inzicht is in de beleving van degene die het leven gaat verlaten.