Wij die mogen leven – zij die mogen sterven

Omschrijving

Bespreking van Jessica Benjamin: Beyond Doer and Done To – Recogniton Theory, Intersubjectivity and the Third Routledge, Londen, NYK, 2018
Werk en oeuvre van Jessica Benjamin omspannen nu meer dan veertig jaar en hebben een zeer belangrijke bijdrage geleverd aan de feministische en relationele ‘turn’ in psychoanalyse, met zeker ook grote invloed daarbuiten (zie vooral Kunneman 2017, 113-116; 165-168; 271-273). In Waardenwerk nr 62-63 hebben wij een belangrijke lezing van haar ertaald waarin zij de inzichten en principes van haar psychoanalytische denken en praktijk transponeerde naar politiek-sociale problematiek, zoals de titel ook aangeeft: The discarded and the dignified: from the failed witness to ‘you are the eyes of the world’ (oa Utrecht 2015) In de genoemde editie van Waardenwerk werd ook een korte toelichting gegeven bij de belangrijkste begrippen van Jessica Benjamin, maar toen kon je nog spreken van een zekere meerduidigheid ten aanzien van haar sleutelbegrippen, ontstaan in de voortgaande ontwikkeling van haar denken vanuit een intensieve praktijk als analytica en politieke actor.
Die meerduidigheid heeft zij met haar laatste Beyond Doer and Done To wat mij betreft achter zich gelaten. In deze verzameling van deels bijgewerkte en aangescherpte eerdere artikelen, en deels ook nieuwe teksten, lijkt ze haar belangrijkste ideeën en begrippen toe te spitsen naar wat ik een radicalisering zou willen noemen van haar oorspronkelijke feministische uitgangspunten. Dit neemt niet weg dat Beyond Doer and Done To een uitstekende kans biedt om goed kennis te nemen van haarwerk, juist omdat ze hier de oogst van decennia helder herneemt en samenvat, niet alleen in de vorm van theoretische kost, maar ook met tal van indringende cases en persoonlijke ervaringen.