Z.t. - Witruimte tussen zwartgedrukte regels

Omschrijving

Halverwege de negentiende eeuw schreef Herman Melville een indringend verhaal over de kantoorklerk Bartleby. Bartleby is de jongste bediende in een New Yorks advocatenkantoor die met de woorden 'I prefer not to' steeds vaker weigert het werk te doen dat hem wordt opgedragen. Gek genoeg oogst hij daarvoor zoveel ontzag bij zijn werkgever dat die op een gegeven moment zelfs besluit om het hele kantoor te verhuizen naar een ander pand, zodat de kantoorklerk het rijk voor zichzelf heeft en de tijd kan vullen met niets doen. Melville doet met zijn verhaal iets wonderlijks: het lukt hem om mij als lezer het volstrekt irrationele gedrag van de werkgever te laten ervaren als een menswaardige keuze. En hij maakt voelbaar dat de werkweigering van Bartleby, die op het eerste gezicht van gemakzucht getuigt, in wezen grote moed vereist. Halverweg de twintigste eeuw schilderde Barnett Newman het beroemde 'rode werk' The sublime is now, dat tegenwoordig in hetzelfde New York van Bartleby in het MoMa is te zien. Het is een werk in een (onofficiële) serie van werken die meermaals de agressie van toeschouwers aanwakkerden (twee andere werken zijn ernstig beschadigd) omdat ze in een bepaalde zin 'niets' voorstellen, iets dat blijkbaar moeilijk is te verdragen. Dat is echter precies ook de genialiteit van het werk: staand voor een werk als The sublime is now kan een mens even voelen dat er niets anders is dan alleen maar 'nu'.