Zorgethisch moreel beraad. Een vertaalslag van kritische zorgethiek naar een gespreksmodel voor moreel beraad in zorgpraktijken

Omschrijving

Eind zomer 2020 kreeg zorgethica Tessa Smorenburg, werkzaam in het Antoni van Leeuwenhoek (AVL), de vraag van het Bestuur Medische Staf om moreel beraad te begeleiden. Als bevriende zorgethici bogen wij ons vervolgens over de vraag: hoe pak je dat eigenlijk goed aan?

We wilden nadenken over het ontstaan van goede zorg vanuit het eigen karakter van zorg geven en ontvangen. Wij voelen ons thuis bij kritische zorgethiek, een variant die zich nog steeds oriënteert op de oorspronkelijke kritische inzet van zorgethiek als én discipline én sociale beweging (Vosman, 2020, p. 55). Vanwege die gehechtheid aan de oorspronkelijke inzet van zorgethiek spreken we in het vervolg ook wel gewoon over ‘zorgethiek’ (in plaats van kritische zorgethiek) en ‘zorgethisch moreel beraad’.

We zijn redactieleden van de website ethicsofcare.org, een internationaal platform voor zorgethici en onderdeel van de missie van de Foundation Critical Ethics of Care.

Kritische zorgethiek heeft de zogeheten presentiebenadering van een moreel fundament voorzien en vandaar dat onze belangstelling ook bij presentietheorie ligt. We besloten om zelf een zorgethisch gespreksmodel voor moreel beraad te ontwikkelen op basis van onze gedeelde zorgethische achtergrond omdat zoiets nog niet bestond. In dit artikel geven we om te beginnen een beschrijving van het gespreksmodel en lichten we de opeenvolgende stappen toe. We vervolgen met een beschrijving van de opbrengsten van moreel beraad dat op deze wijze wordt geleid, waarna we dieper ingaan op de worteling in kritische zorgethiek.

Vooraf willen we nog iets opmerken over de status van dit artikel. We willen het nadrukkelijk presenteren als een werkdocument, dat wil zeggen als een uitnodiging om door te denken over een vorm van beraad die ten dienste staat aan het laten ontstaan van goede zorg. We beseffen dat er vanuit een waardenwerkperspectief door kan worden gedacht over onderhavige materie, bijvoorbeeld over de manier waarop de gespreksleider invulling geeft aan de begeleiding van de verschillende fases van ons huidige gespreksmodel. In eindnoten (4 en 5) hebben we al een eerste aanzet gegeven om te laten zien waarin deze confrontatie van discoursen kan resulteren.